De Gewaarborgde hulp voor mensen met een persoonsgebonden budget (pgb) uit de Wet langdurige zorg (Wlz) wordt afgeschaft. Dat heeft het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) onlangs besloten. Dit om beter aan te sluiten op de regels over vertegenwoordiging uit het Burgerlijk Wetboek.
Voor nieuwe aanvragers van een pgb is het vanaf 1 juli 2024 niet meer mogelijk om een gewaarborgde hulp aan te wijzen. Voor bestaande budgethouders stopt uiterlijk 1 juli 2028 de gewaarborgde hulp. Deze maatregel heeft geen invloed voor de hoogte van het budget.
Budgethouder en wettelijke vertegenwoordiger
Met een pgb kunnen mensen hun eigen zorg inkopen. Daar komt veel bij kijken. Iemand met een pgb (een budgethouder) mag het pgb zelf beheren als hij/zij daartoe in staat is. De budgethouder moet dan handelingsbevoegd en pgb-vaardig zijn. Handelingsbevoegd betekent dat je zelfstandig financiële handelingen mag uitvoeren. In principe is iemand van 18 jaar of ouder volgens de wet handelingsbevoegd. Soms is iemand daar niet toe in staat. De rechter heeft dan een wettelijk vertegenwoordiger aangewezen. Dan mag hij/zij het pgb niet zelf beheren. Als iemand wel zelf financiële handelingen mag uitvoeren, dan wordt hij/zij nog getoetst op de pgb-vaardigheid. Dat betekent dat bijvoorbeeld wordt gekeken of iemand weet welke zorg hij/zij nodig heeft en hoe goede afspraken met een zorgverlener te maken. Voor een groot deel van de budgethouders is het zelf beheren van het pgb niet eenvoudig. Voor hen is een wettelijk vertegenwoordiger of ge(vol)machtigde nodig. Er zijn drie soorten wettelijke vertegenwoordiging: mentor, bewindvoerder of curator. Bij minderjarigen zijn de ouders of een voogd de wettelijk vertegenwoordiger.
Hoe werkt het vanaf 1 juli 2024?
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een handelingsbevoegde budgethouder en een budgethouder die handelingsonbevoegd is.
- Een handelingsbevoegde budgethouder die zelf zijn eigen pgb wil beheren, wordt getoetst op pgb-vaardigheid. Dit wordt gedaan door het zorgkantoor. Hiervoor is landelijk een korte toets ontwikkeld. Als een budgethouder pgb-vaardig is, dan kan de budgethouder het pgb zelf beheren. Maar het hoeft niet. De budgethouder kan ook iemand anders machtigen. Is iemand niet pgb-vaardig, dan kan de budgethouder iemand machtigen die het pgb namens hem/haar beheert. Dit kan met het landelijke formulier dat begin 2024 door het zorgkantoor wordt verstrekt.
- Is de budgethouder handelingsonbevoegd, dan beheert een door de rechter aangewezen wettelijk vertegenwoordiger of iemand die met een notarieel volmacht is aangewezen het pgb. Met de wettelijk vertegenwoordiger of notarieel gevolmachtigde vindt ook het bewuste keuze gesprek plaats en diegene wordt getoetst op pgb-vaardigheid.
Wat gebeurt er nu?
Voor budgethouders die geen gewaarborgde hulp hebben, verandert er niks. Wat dit betekent voor budgethouders met een gewaarborgde hulp, is afhankelijk van hun situatie. Hieronder leggen we een aantal situaties uit.
Meer informatie
Over de afschaffing van de gewaarborgde hulp is meer informatie te vinden:
- Lees de officiële berichtgeving over de wijziging in de Staatscourant
- Lees het nieuwsbericht van vereniging Per Saldo
----------------------------------------------------------------
Meest gestelde vragen
1. Vertegenwoordiger
Een vertegenwoordiger kan een wettelijk vertegenwoordiger zijn of een gevolmachtigde.
Wettelijk vertegenwoordiger
Een wettelijk vertegenwoordiger is een mentor, curator of bewindvoerder. Een wettelijk vertegenwoordiger wordt aangesteld door de kantonrechter. Bij minderjarige kinderen zijn de ouder(s) of een voogd de wettelijk vertegenwoordiger.
Gevolmachtigde
Een meerderjarige kan bevoegdheid hebben gegeven aan een ander om uit naam van diegene op te treden en rechtshandelingen te verrichten. Dat kan in de vorm van een notariële volmacht, wilsbeschikking of levenstestament of met het machtigingsformulier dat door de zorgkantoren wordt opgesteld.
Meer over wettelijke vertegenwoordiging GoedVertegenwoordigd
2. Rol van de vertegenwoordiger
Een vertegenwoordiger zorgt dat de zorg goed geregeld is en zorgt voor de financiële en administratieve afhandeling van het pgb.
- Aanvragen van een pgb en een bewuste keuze gesprek (BKG) voeren
- Inkopen van passende zorg en afsluiten van zorgovereenkomsten met zorgverleners
- Controleren van declaraties en facturen en deze indienen bij de Sociale Verzekeringsbak (SVB)
- Controleren of de budgethouder de juiste zorg krijgt
- Aansturen van de zorg en de zorg evalueren met de zorgverleners
- Controleren of de geleverde zorg past binnen het budget zodat het budget niet overschreden wordt
- Aanwezig zijn bij een huisbezoek
Degene die het pgb beheert, is automatisch de contactpersoon van het zorgkantoor, ontvangt brieven van het zorgkantoor en kan inloggen in de digitale omgeving: PGB Portaal>
3. Handelingsbevoegd
Wanneer iemand 18 jaar of ouder is, is diegene meerderjarig en volgens de wet handelingsbevoegd. Dat betekent dat diegene zelfstandig rechtshandelingen (financiele en zakelijke belangen) kan verrichten en daar ook verantwoordelijk voor is.
Handelingsonbevoegd
Iemand is handelingsonbevoegd als hij/zij nog geen 18 jaar oud is of onder curatele staat.
Wilsonbekwaam
Iemand die handelingsbevoegd is, kan wilsonbekwaam zijn. Dit betekent dat diegene zelf de gevolgen van de handelingen niet kunt overzien. Daarvoor is er een wettelijk vertegenwoordiger nodig.
4. Pgb-vaardig
Als een budgethouder handelingsbevoegd is, mag de budgethouder zelf het pgb beheren. Tenminste als de budgethouder pgb-vaardig is. Ook kan een wettelijk vertegenwoordiger of gevolmachtigde van de budgethouder het pgb gaan beheren als diegene pgb-vaardig is. Pgb-vaardig zijn, gaat om de kennis en vaardigheden die nodig zijn om een pgb te beheren. Het zorgkantoor beoordeelt of iemand pgb-vaardig is, op basis van 10 punten.
Meer informatie over pgb-vaardig vindt u hier.
Is de budgethouder niet pgb-vaardig en wil deze het budget zelf beheren? Dan verstrekt het zorgkantoor geen pgb. Er zijn dan 2 mogelijkheden:
- Iemand anders gaat namens de budgethouder het pgb beheren. Bijvoorbeeld een mentor, curator, voogd, bewindvoerder of iemand die daarvoor gevolmachtigd wordt. Deze persoon wordt dan getoetst op pgb-vaardigheid door het zorgkantoor.
- De zorg wordt gegeven via zorg in natura.
5. Volmacht/machtigingsformulier
Heeft de budgethouder een gewaarborgde hulp en blijft de gewaarborgde hulp het pgb beheren? Dan is het nodig om de gewaarborgde hulp voor 1 juli 2028 te wijzigen in een volmacht of een wettelijk vertegenwoordiger. Een volmacht is het snelste geregeld en kost geen geld.
Voor deze volmacht is er vanaf begin 2024 een landelijk machtigingsformulier van het zorgkantoor dat daarvoor gebruikt kan worden. Het zorgkantoor informeert de budgethouder daarover. Alleen dit landelijke machtigingsformulier of een notariële volmacht wordt door het zorgkantoor geaccepteerd.
Wat betekent deze verandering voor mij?
De zorg die de budgethouder krijgt, of de hoogte van het budget verandert niet met de afschaffing van de gewaarborgde hulp. Het kan wel zijn dat het beheer van het pgb op een andere manier administratief geregeld moet worden. De gewaarborgde hulp moet, uiterlijk 1 juli 2028, gewijzigd zijn naar een gevolmachtigde of naar een wettelijk vertegenwoordiger.
Lees hieronder of er voor u iets gaat veranderen
1. De budgethouder beheert zelf het pgb
Als budgethouder beheert u zelf het budget. Voor u gaat er niets veranderen. U beheert immers zelf al het pgb. U hoeft dan ook niets te doen.
2. De budgethouder wil zelf het pgb gaan beheren
Heeft de budgethouder op dit moment een gewaarborgde hulp die het pgb beheert, maar wil de budgethouder zelf het pgb gaan beheren? Een pgb zelf beheren kan als de budgethouder handelingsbevoegd is en als het zorgkantoor getoetst heeft of de budgethouder pgb-vaardig is.
Wil de budgethouder zelf het pgb gaan beheren? Vanaf 1 juli 2024 is het mogelijk om een aanvraag in te dienen bij het zorgkantoor. Het zorgkantoor maakt dan een afspraak om te toetsen of de budgethouder pgb-vaardig is. Wanneer u aan de beurt bent, hangt af van het aantal budgethouders dat aangeeft het pgb zelf te willen beheren.
3. De budgethouder heeft een wettelijk vertegenwoordiger die het pgb beheert
Als de budgethouder een wettelijk vertegenwoordiger heeft die nu al het pgb beheert, verandert er niets. Wel moet het zorgkantoor mogelijk administratief nog vastleggen dat deze persoon uw wettelijk vertegenwoordiger is
4. De budgethouder heeft een gewaarborgde hulp die het pgb beheert en wil blijven beheren
Heeft de budgethouder nu een gewaarborgde hulp? Dan is er toestemming nodig van de budgethouder of wettelijk vertegenwoordiger zodat de gewaarborgde hulp nog steeds het pgb kan beheren. Wie toestemming moet geven hangt af van de situatie.
A. De budgethouder heeft alleen een gewaarborgde hulp
Machtig de huidige gewaarborgde hulp, zodat diegene nog steeds het pgb kan beheren. Vul daarvoor het machtigingsformulier in en stuur het op naar het zorgkantoor. Begin 2024 is het machtigingsformulier beschikbaar op de website.
B. De budgethouder heeft ook een wettelijk vertegenwoordiger
Dan is er toestemming nodig van de wettelijk vertegenwoordiger zodat de huidige gewaarborgde hulp het pgb kan blijven beheren. De toestemming wordt geregeld door het invullen van de machtiging.
C. De budgethouder heeft twee wettelijk vertegenwoordigers
Heeft een budgethouder naast de gewaarborgde hulp al twee vertegenwoordigers, meestal de combinatie bewindvoerder en mentor? Dan moeten zij na de toetsing op pgb-vaardigheid door het zorgkantoor gezamenlijk afspraken en aangeven wie voor het zorgkantoor het aanspreekpunt is. Deze krijgt toegang tot het portaal.
Als de gewaarborgde hulp dezelfde persoon is als de wettelijk vertegenwoordiger, dan is een volmacht niet nodig. Het kan wel voorkomen dat het zorgkantoor nog niet op de hoogte is dat de gewaarborgde hulp ook de wettelijk vertegenwoordiger is. In dat geval zal het zorgkantoor vragen om een kopie van de notariële akte en/of de beschikking van de rechtbank.